Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ
Γαλάτεια Παξινού Λογοπεδικός
Για πολλούς από μας η επικοινωνία θεωρείται δεδομένη. Καθημερινά επικοινωνούμε με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, όπως με την αφή, με σήματα, με χειρονομίες, με γραπτές και προφορικές λέξεις.
Μέσα από την επικοινωνία μας με τους άλλους ανταλλάσσουμε απόψεις και πληροφορίες, ζητάμε και διεκδικούμε αυτό που θέλουμε, σχολιάζουμε, κάνουμε χιούμορ, προβάλλουμε τα συναισθήματά μας, χτίζουμε και τροφοδοτούμε τις σχέσεις με τους γύρω μας.
Μία από τις κυριότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό είναι το να αναπτύσσουν επικοινωνιακές δεξιότητες. Κάποια παιδιά δυσκολεύονται να ζητήσουν κάτι που θέλουν ή δεν ξέρουν πώς να το ζητήσουν ή το ζητάνε με έναν τρόπο που εμείς δεν καταλαβαίνουμε.
Αναγνωρίζοντας τις τεράστιες διαφορές μεταξύ των παιδιών στο φάσμα του αυτισμού και σεβόμενοι τη διαφορετικότητα του κάθε παιδιού ξεχωριστά οι εκπαιδευτικοί καλούνται να βοηθήσουν τα παιδιά με αυτισμό να ενταχθούν στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο όσο γίνεται περισσότερο, και τις οικογένειές τους στο να καταλάβουν τι είναι ο αυτισμός και ποια η κουλτούρα του.
Καλούμαστε λοιπόν να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον το οποίο να συντελεί στην ανάπτυξη της επικοινωνίας των παιδιών.
Είναι σημαντικό να προάγουμε την αυθόρμητη διάθεση για επικοινωνία των παιδιών με αυτισμό. Αυτό πολλές φορές προϋποθέτει να σκηνοθετούμε κάποιες καταστάσεις για να προκαλέσουμε τα παιδιά να πάρουν πρωτοβουλία και να επικοινωνήσουν μαζί μας με όποιον τρόπο μπορούν, είτε αυτός είναι με ομιλία, είτε με χειρονομίες είτε με εικόνες. Πρέπει δηλαδή να δώσουμε στο παιδί έναν λόγο για τον οποίο να επικοινωνήσει μαζί μας. Και αυτός ο λόγος θα πρέπει να είναι σημαντικός για το παιδί και όχι για μας. Είναι απαραίτητο λοιπόν να γνωρίζουμε καλά το τι αρέσει στο κάθε παιδί. Μπορεί αυτό να είναι φαγητό, ποτό, παιχνίδι, βόλτα, τηλεόραση, ή οτιδήποτε άλλο.
Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να τοποθετήσουμε αυτό που θέλει το παιδί κάπου ψηλά, να το κλείσουμε σε ένα διαφανές κουτάκι, ή να το εξαφανίσουμε από τη συνηθισμένη του θέση έτσι ώστε να αναγκαστεί το παιδί να ζητήσει την βοήθειά μας για να το πάρει. Να μην είναι δηλαδή τα πάντα διαθέσιμα στο παιδί την κάθε στιγμή.
Ένας άλλος τρόπος είναι να δίνουμε στο παιδί κάτι που του αρέσει αλλά όχι ολοκληρωμένα. Δηλαδή εάν σε ένα παιδί αρέσει να παίζει μπάσκετ, μπορούμε να το πάμε κάτω από την μπασκέτα και να περιμένουμε να μας ζητήσει την μπάλα. Ή ανάποδα, να του δώσουμε την μπάλα αλλά να μην το πάμε στο δωμάτιο με τη μπασκέτα για να πάρει την πρωτοβουλία και να το ζητήσει.
Φυσικά πρέπει να είμαστε σίγουροι για το βαθμό δυσκολίας αυτών που ζητάμε από το παιδί. Εάν ένα παιδί δεν ξέρει πώς να αντιμετωπίσει μία τέτοια κατάσταση πρέπει να τη διδαχθεί.
Είναι σημαντικό να μην κάνουμε εμείς συνέχεια την πρώτη κίνηση και να μην έχουμε τα πάντα εύκολα για το παιδί γιατί δεν θα του δημιουργηθεί η ανάγκη να πάρει πρωτοβουλία για κάτι που θέλει. Σκεφτείτε ότι και εμείς εάν είχαμε τα πάντα έτοιμα την κάθε στιγμή δε θα χρειαζόταν να ζητήσουμε το παραμικρό!