Λεπτή Κίνηση

Τι είναι οι Δεξιότητες Λεπτής Κίνησης;

Οι δεξιότητες λεπτής κίνησης σχετίζονται με τη χρήση μικρότερων μυών των χεριών, όπως όταν κουμπώνουμε κουμπιά, ανοίγουμε κουτιά κολατσιού ή χρησιμοποιούμε μολύβια ή ψαλίδια. Η απόδοση των δεξιοτήτων λεπτής κίνησης επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα του αποτελέσματος της εργασίας καθώς και την ταχύτητα εκτέλεσής της. Αποδοτικές δεξιότητες λεπτής κίνησης απαιτούν ένα πλήθος ανεξάρτητων δεξιοτήτων να συμβαίνουν ταυτόχρονα, ώστε το αντικείμενο να χειρίζεται ή η εργασία να εκτελείται κατάλληλα. Ο ιστότοπος Child Developmentπαρουσιάζει τη σημασία των δεξιοτήτων λεπτής κίνησης και τους τρόπους ανάπτυξής τους.

Γιατί είναι σημαντικές οι Δεξιότητες Λεπτής Κίνησης;

Οι δεξιότητες λεπτής κίνησης είναι απαραίτητες στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών, όπως αυτοεξυπηρέτησης (π.χ. το κούμπωμα ρούχων, το άνοιγμα κουτιών κολατσιού, το πλύσιμο δοντιών, τη χρήση μαχαιροπίρουνων) και ακαδημαϊκών δεξιοτήτων (π.χ. τη χρήση μολυβιού για ζωγραφική, γραφή και χρωματισμό, καθώς και το κόψιμο υλικών και την κόλλησή τους). Χωρίς την ικανότητα ολοκλήρωσης αυτών των καθημερινών εργασιών, η αυτοπεποίθηση του παιδιού μπορεί να πληγεί και να μειωθεί η ακαδημαϊκή του απόδοση. Μπορεί επίσης να μην καταφέρει να αναπτύξει τις κατάλληλες δεξιότητες ανεξαρτησίας (όπως να ντύνεται και να τρώει μόνο του).

Ποιες είναι οι θεμέλιοι λίθοι απαραίτητες για την ανάπτυξη της λεπτής κίνησης;

  • Αμφίπλευρη ολοκλήρωση: Η χρήση και των δυο χεριών μαζί με το ένα χέρι να ηγείται (π.χ. το άνοιγμα ενός βάζου με το ένα χέρι, ενώ το άλλο βοηθάει σταθεροποιώντας το βάζο)
  • Πέρασμα μέσης γραμμής σώματος: Η ικανότητα να περνάει τη φανταστική γραμμή που διατρέχει από τη μύτη του παιδιού ως τη λεκάνη του και διαιρεί το σώμα στην αριστερή και τη δεξιά πλευρά.
  • Δύναμη των δακτύλων και του χεριού: Η ικανότητα να ασκεί δύναμη κόντρα σε αντίσταση χρησιμοποιώντας τα χέρια και τα δάχτυλα που επιτρέπει την κατάλληλη μυική ισχύ για την ελεγχόμενη κίνηση.
  • Οπτικοκινητικός συντονισμός: Η ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών από το μάτι για τον έλεγχο και καθοδήγησης των χεριών κατά την εκτέλεση εργασιών, όπως το γράψιμο.
  • Κυριαρχία χεριού: Η σταθερή χρήση ενός (συνήθως του ιδίου) χεριού για την εκτέλεση εργασιών που επιτρέπει την ανάπτυξη εκλεπτυσμένων δεξιοτήτων.
  • Διαίρεση χεριού: Η χρήση μόνο του αντίχειρα, του δείκτη και του μέσου για τον χειρισμό, αφήνοντας τον παράμεσο και τον μικρό κολλημένα στην παλάμη, μη συμμετέχοντας στο χειρισμό, αλλά παρέχοντας σταθερότητα στα άλλα 3 δάχτυλα.
  • Χειρισμός αντικειμένου: Η ικανότητα χειρισμού εργαλείων με δεξιοτεχνία (για παράδειγμα η ικανότητα να κρατά και να κινεί μολύβια και ψαλίδια με έλεγχο) και η ελεγχόμενη χρήση καθημερινών εργαλείων, όπως η οδοντόβουρτσα, η χτένα και τα μαχαιροπίρουνα.
  • Αντίληψη σώματος: Οι πληροφορίες που ο εγκέφαλος λαμβάνει από τους μύες και τις αρθρώσεις μας για να αποκτήσουμε επίγνωση της σωματικής θέσης και κίνησης, ώστε να μπορούμε με ακρίβεια να ελέγχουμε τις κινήσεις μας.

Πώς μπορώ να ξέρω αν το παιδί μου έχει πρόβλημα με τη λεπτή κίνηση;

Αν το παιδί έχει δυσκολία με τη λεπτή κίνηση, πιθανόν να:

  • Έχει άβολη ή ανώριμη για την ηλικία του λαβή του μολυβιού.
  • Έχει ακατάστατες, αργές ή κοπιαστικές ζωγραφιές ή γραπτά.
  • Κουράζεται γρήγορα όταν πληκτρολογεί ή χρησιμοποιεί τον υπολογιστή.
  • Δυσκολεύεται, όταν χρησιμοποιεί ψαλίδι.
  • Δυσκολεύεται να εκτελέσει με ακρίβεια εργασίες με τα χέρια του (π.χ. κούμπωμα κουμπιών, πέρασμα της κλωστής στη βελόνα ή δέσιμο κορδονιών)
  • Αποφεύγει εργασίες που απαιτούν ακριβή οπτικοκινητικό συντονισμό (πχ. κατασκευές)
  • Δυσκολεύεται στην ανεξάρτητη εκτέλεση κατάλληλων για την ηλικία του εργασιών αυτοεξυπηρέτησης.
  • Δυσκολεύεται στην κατάκτηση νέων εργασιών λεπτής κίνησης.
  • Κουράζεται εύκολα, όταν εκτελεί εργασίες λεπτής κίνησης.

Ποια άλλα θέματα μπορεί να υπάρχουν, όταν το παιδί έχει δυσκολίες λεπτής κίνησης;

Όταν ένα παιδί έχει δυσκολίες στη λεπτή κίνηση, μπορεί επίσης να παρουσιάσει δυσκολίες στα εξής σημεία:

  • Συμπεριφορά: Μπορεί να αποφεύγει ή να αρνείται να συμμετάσχει σε εργασίες που απαιτούν λεπτή κίνηση.
  • Αντιδραστικότητα: αγανάκτηση με εργασίες που απαιτούν οπτικοκινητικό συντονισμό.
  • Αποφυγή εργασιών: Μπορεί να προτιμά να βάζει άλλους να κάνουν τις εργασίες που απαιτούν λεπτή κίνηση γι’ αυτό υπό την καθοδήγησή του, αντί να τις κάνει το ίδιο (π.χ. «Μπαμπά, ζωγράφισέ μου ένα σπίτι» ή «φτιάξε μου έναν πύραυλο» ενώ αρνείται να το κάνει το ίδιο.).
  • Ακαδημαϊκές ικανότητες: Είναι λεκτικά πολύ ανεπτυγμένο, αλλά έχει δυσκολία να το δείξει αυτό γραπτά.
  • Αυτοπεποίθηση: Όταν συγκρίνει τις δικές του δεξιότητες με εκείνες των συνομήλικών του.
  • Ακαδημαϊκές επιδόσεις: Παρουσιάζει δυσκολία στην ολοκλήρωση ακαδημαϊκών εργασιών.
  • Δεξιότητες σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές: Δυσκολία στη με επιδεξιότητα χρήση των υπολογιστών με σκοπό την ολοκλήρωση ακαδημαϊκών εργασιών.

Ποιες δραστηριότητες μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της λεπτής κίνησης;

  • Πέρασμα χαντρών σε κορδόνια ή πετονιά, σε διάφορα μεγέθη
  • Χρήση λαβίδων για να πιάνει αντικείμενα
  • Παιχνίδια χειρισμού (όπως το Σκορ 4)
  • Παιχνίδι με πλαστελίνη χρησιμοποιώντας όμως μόνο τα δάχτυλα και όχι όλο το χέρι, δουλεύοντας στον αέρα και όχι πάνω στο τραπέζι.
  • Κατασκευές που απαιτούν τη χρήση των δακτύλων (όπως ταLego)
  • Αποθήκευση υλικών σε βάζα με βιδωτό καπάκι που χρειάζεται να τα ανοίγει και να τα κλείνει, για να παίρνει τα υλικά που χρειάζεται.
  • Χειροτεχνίες από παλιά κουτιά, αυγοθήκες, μαλλί, χαρτί και κολλητική ταινία.

Γιατί πρέπει το παιδί με δυσκολίες στη λεπτή κίνηση να ενταχθεί σε πρόγραμμα θεραπείας;

Η θεραπευτική παρέμβαση από εκπαιδευμένους εργοθεραπευτές είναι σημαντική, γιατί βοηθάει να:

  • Βελτιώσει την ικανότητά του παιδιού και την επιμονή του σε ό,τι αφορά εργασίες λεπτής κίνησης που απαιτούνται στο σχολείο, στο παιχνίδι και στην καθημερινή ζωή.
  • Αυξήσει τη σχολική ετοιμότητα και την ακαδημαϊκή επίδοση στη ζωγραφική, την ιχνογραφία, την κοπή και την επικόλληση.
  • Αναπτύξει δεξιότητα σε εργασίες αυτοεξυπηρέτησης κατάλληλη για την ηλικία του, όπως να κουμπώνει τα κουμπιά του και τα φερμουάρ, να ανοίγει το κουτί του κολατσιού, να δένει τα κορδόνια του.
  • Μην απομακρυνθεί το παιδί από το ακαδημαϊκό περιβάλλον εξαιτίας της δυσκολίας στην ολοκλήρωση εργασιών με λεπτή κίνηση (π.χ. γραφή, κοπή, ζωγραφική)
  • Αποφευχθεί η αγανάκτηση που βιώνεται από τους γονείς, δασκάλους και παιδιά, όταν το παιδί παλεύει να παραμείνει εστιασμένο στις ακαδημαϊκές εργασίες.
  • Διατηρήσει και να αναπτύξει μια θετική αίσθηση ευημερίας που σχετίζεται με τη σχολική αυτοπεποίθηση καθώς και τις δεξιότητες παιχνιδιού με συνομήλικους.
  • Εξασφαλίσει ότι το παιδί δε μένει πίσω σε σχέση με τους συνομήλικούς του στην ανάπτυξη της γραφής, καθώς αυτό είναι ένας κοινός λόγος χαμηλής ακαδημαϊκής επίδοσης.

 

Ολόκληρο το άρθρο βρίσκεται εδώ:

https://childdevelopment.com.au/areas-of-concern/fine-motor-skills/fine-motor-skills/