Πώς να μιλήσουμε σε νήπια για το πόλεμο και να τα κάνουμε να νιώσουν ασφαλή

Τι να περιμένουμε στην ηλικία αυτή;

Όταν χώρες εμπλέκονται σε πόλεμο, αυτό μπορεί να επηρεάσει έντονα τα παιδιά. Ακόμα κι αν η σύγκρουση είναι χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, υποσκάπτει τη βαθιά ανάγκη του νηπίου να βλέπει τον κόσμο ως ένα μέρος ασφαλές και προβλέψιμο. Επιπλέον, αν ένας συγγενής, ένα αγαπημένο πρόσωπο ή ακόμα και ένα άτομο που γνωρίζει προσωπικά εμπλέκεται στον πόλεμο, το παιδί μπορεί να εκδηλώσει έντονο άγχος σχετικά με την ασφάλεια του ατόμου αυτού.

Τα παιδιά της ηλικίας αυτής έχουν ένα εύρος αντιδράσεων σε ό,τι αφορά τις ένοπλες διαμάχες. Αν το παιδί σας δεν επηρεάζεται άμεσα από τον πόλεμο ή δεν έχει εκτεθεί σε επαναλαμβανόμενες τηλεοπτικές εικόνες μάχης ή βομβαρδισμένων πόλεων, μπορεί να μην αντιδράσει καθόλου. Στην πραγματικότητα, ένα παιδί της ηλικίας αυτής είναι πιο πιθανό να αντιδράσει στην ανησυχία των γονέων παρά σε οτιδήποτε άλλο. Είναι σημαντικό οι γονείς να παρακολουθούν τα δικά τους συναισθήματα όταν το παιδί είναι παρόν και να διαβεβαιώνουν τα παιδιά ότι είναι ασφαλή. Ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορούν να κάνουν είναι να ελαττώσουν την έκθεση του παιδιού στα τηλεοπτικά νέα. Τα επαναλαμβανόμενα δελτία ειδήσεων αυξάνουν το στρες του παιδιού και μπορεί να του προκαλέσει τη σύγχυση ότι ένα συγκεκριμένο πολεμικό γεγονός συνέβη ξανά και ξανά.

Τα παιδιά που διαχειρίζονται την ίδια εποχή και άλλα τραύματα, όπως ένα διαζύγιο ή έναν θάνατο στην οικογένεια, είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν άγχος. Αλλά ακόμα κι αν όλα τα υπόλοιπα στη ζωή τους είναι καλά, αν το παιδί σας έχει εντοπίσει την ανησυχία σε εσάς ή άλλα σημαντικά πρόσωπα της ζωής τους, είναι πιθανό να παρουσιάσει σημάδια παλινδρόμησης. Μπορεί να φέρεται ως μικρότερο σε ηλικία παιδί, να γκρινιάζει ή να προσκολλάται περισσότερο, να παλινδρομήσει στην εκπαίδευση στη χρήση του γιογιό ή να ξυπνά πιο συχνά στη μέση της νύχτας. Είναι δύσκολο για τους γονείς, αλλά είναι φυσιολογική αντίδραση στο άγχος, καθώς προσπαθεί το παιδί να επιστρέψει σε μια εποχή κατά την οποία ήταν μικρότερο και αισθανόταν πιο ασφαλές.

Δώστε στο παιδί σας πολλές αγκαλιές και κανακέματα. Ενθαρρύνετέ το να κοιμάται με την αγαπημένη του κούκλα ή ακόμα και το να πηγαίνει στο κρεβάτι του όταν νιώθει την ανάγκη, ακόμα κι αν έξι μήνες πριν είχε αποφασίσει ότι είναι πολύ μεγάλο για όλα αυτά. Και αν υποψιαστείτε ότι δεν εκφράζει όσα πραγματικά νιώθει ή ότι δεν μπορεί να το κάνει, επειδή δεν έχει το λεξιλόγιο, έχετε το νου σας για μη λεκτικά σημάδια άγχους, όπως αλλαγές στο μοτίβο ύπνου του, θυμωμένες ή λυπημένες ζωγραφιές, ασυνήθιστη απομόνωση ή επιθετικό παιχνίδι με άλλα παιδιά.

Σε τέτοιους καιρού, μια από τις μεγαλύτερες απώλειες, πέρα από την απώλεια της ζωής, είναι η απώλεια ελέγχου, υποστηρίζει ηBev Clayton, κοινωνική λειτουργός του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού. «Τα παιδιά έχουν σχεδόν μηδενικό έλεγχο της ζωής τους και όταν βλέπουν ότι ούτε οι γονείς τους δεν έχουν έλεγχο, είναι τρομακτικό γι? αυτά. Συνεπώς, οι γονείς, ακόμα και όταν είναι αναστατωμένοι, πρέπει να επιδεικνύουν έλεγχο.» Το πιο σημαντικό μέρος για να επιδείξουμε έλεγχο είναι πάνω στις ημερήσιες ρουτίνες στο σπίτι. Μην παραλείπετε γεύματα ή τον μεσημεριανό ύπνο. Πηγαίνετε στο πάρκο για να παίξετε όπως συνήθως, βάλτε το παιδί για ύπνο τη συνηθισμένη ώρα και βεβαιωθείτε πως και οι άλλοι ενήλικες που ασχολούνται με το παιδί ακολουθούν τη ρουτίνα. «Πρέπει να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας νιώθει ασφαλές και οι ρουτίνες το κάνουν αυτό» δηλώνει η Clayton.

Πώς να μιλήσετε στο παιδί σας για τον πόλεμο

  • Να είστε σύντομοι και καθησυχαστικοί. Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας μπορεί να ρωτήσει μια ερώτηση φαινομενικά άσχετη προς την τρέχουσα κατάσταση, όπως «Τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι πεθαίνουν;» Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις ερωτήσεις του ως εφαλτήριο για να μιλήσετε για τον θάνατο, αλλά στην περίπτωση αυτή η υποβόσκουσα ανησυχία πιο πιθανόν να είναι «είμαι ασφαλής;» Διαβεβαιώστε το παιδί ότι είναι ασφαλές και το ίδιο ασφαλής είναι και ολόκληρη η οικογένεια. «Είμαστε όλοι καλά και θα είμαστε καλά» είναι πολύ σημαντικά λόγια που θέλει το παιδί να ακούσει.
  • Να επικυρώστε τα συναισθήματά του. Αποφύγετε την ανάγκη να πείτε «Μην ανησυχείς.» Τα συναισθήματά του είναι αληθινά και είναι ανάγκη να νιώθει ότι μπορεί να τα εκφράσει. Αντ? αυτού, μπορείτε να πείτε «Ξέρω ότι ανησυχείς επειδή άκουσες ότι στρατιώτες πολεμάνε, αλλά αυτό συμβαίνει πολύ, πολύ μακριά από εδώ, στην άλλη πλευρά του κόσμου.»
  • Να πείτε του ότι οι ενήλικες εργάζονται για να κρατήσουν εκείνο και όλους ασφαλείς. Είναι σύνηθες για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να υποθέτουν ότι η σύγκρουση κάπου αλλού στον κόσμο μπορεί να έρθει και κοντά στο σπίτι. Ως ενήλικες, είναι μερικές φορές δύσκολο να είμαστε καθησυχαστικοί καθώς έχουμε τις δικές μας ανησυχίες για τον πόλεμο που συμβαίνει. Αλλά μπορείτε να πείτε στο παιδί σας, και να θυμίσετε στο παιδί σας, ότι πολλοί άνθρωποι εργάζονται για να μας κρατήσουν ασφαλείς. Μιλήστε για τους τρόπους που όλοι, από τον πρωθυπουργό ως τα σώματα ασφαλείας εργάζονται για να μας προστατεύσουν και να λήξουν την πολεμική σύρραξη.
  • Να είστε έτοιμοι να επανέλθετε στο θέμα ξανά και ξανά.Μην εκπλαγείτε αν το παιδί σας ρωτά την ίδια ερώτηση συνεχώς. Δεν κατανοεί τη μονιμότητα των πραγμάτων ακόμα, οπότε ακόμη κι αν έχει ακούσει για βόμβες που πέφτουν, περιμένει ότι τα πράγματα θα επανέλθουν με κάποιον μαγικό τρόπο στην κανονικότητα και μπορεί να μπερδεύεται όταν αυτό δε συμβαίνει.
  • Να είστε έτοιμοι να μην μιλήσετε για αυτό. Αν είστε σίγουροι ότι το παιδί σας δεν έχει ακούσει πολλά πράγματα για τον πόλεμο, μην επιβάλλετε το θέμα στο παιδί. Στην προσχολική ηλικία είναι αποδεκτό, ακόμα και ευκταίο, να αγνοεί τρομακτικά διεθνή γεγονότα.
  • Να χρησιμοποιήσετε μη λεκτικό καθησυχασμό. Κάποια από τα καλύτερα σημάδια για το άγχος του παιδιού σας θα παρουσιαστούν μέσα από μη λεκτικά κανάλια, όπως το παιχνίδι, τον ύπνο και τη διατροφή ή ακόμα και από την προσκολλητική συμπεριφορά. Είναι σημαντικό να αποκρίνεστε επίσης μη λεκτικά. Αν το παιδί δείχνει ανήσυχο, δώστε του επιπλέον αγκαλιές και φιλιά. Πάνω απ? όλα, προσπαθήστε να ακολουθείτε τις φυσιολογικές ρουτίνες να ενισχύσετε την αίσθηση της ασφάλειας.
  • Να έχετε αυτοπεποίθηση στην ικανότητά σας να βοηθήσετε. Ως γονέας, σας παρουσιάζετε η πρόκληση να βοηθήσετε το παιδί σας να νιώθει ασφαλές, ακόμα κι όταν νιώθετε οι ίδιοι ανασφάλεια.  Θυμηθείτε ότι η περιορισμένη πρόσβαση σε τρομακτικά δελτία ειδήσεων, η προσκόλληση σε οικείες ρουτίνες και η εύρεση τρόπων να βοηθήσετε τους ανθρώπους που άμεσα επηρεάζονται από τον πόλεμο (όπως η συλλογή ειδών για ανθρωπιστική βοήθεια) θα καθησυχάσουν τόσο εσάς όσο και το παιδί σας.

Τι ρωτούν τα παιδιά, τι απαντούν οι γονείς

  • «Γιατί κλαις;» Μπορείτε να πείτε στο παιδί σας «Είμαι λυπημένος, επειδή κάποιοι στρατιώτες (ή άτομα κοντά στις μάχες) χτύπησαν άσχημα.» Αν το παιδί κάνει περεταίρω ερωτήσεις, απαντήστε όσο πιο απλά μπορείτε. Αλλά θυμηθείτε ότι ένα παιδί προσχολικής ηλικίας θα αναστατωθεί, αν δει ότι έχετε σοκαριστεί ή έχετε τρομάξει από κάποιο μυστήριο γεγονός που το ίδιο δεν κατανοεί. Προσπαθήστε να κρατήσετε τις πιο έντονες αντιδράσεις σας για κάποια ώρα που το παιδί δεν είναι παρόν.
  • «Γιατί πεθαίνουν οι άνθρωποι;» Το μεγαλύτερο μέρος της αντίδρασης ενός παιδιού προσχολικής ηλικίας στα νέα που άκουσε μπορεί να συνίσταται απλώς από την προσπάθειά του να κατανοήσει τι συνέβη πραγματικά. Άπαξ και καταλάβει τα «τι», πρέπει να περιμένετε πολλές «γιατί» ερωτήσεις, όπως «Γιατί πεθαίνουν οι στρατιώτες; Γιατί πολεμούσαν; Γιατί έχουν θυμώσει με την άλλη χώρα;» Κρατήστε τις απαντήσεις σας όσο πιο σύντομες και ξεκάθαρες γίνεται: «Οι στρατιώτες πέθαναν επειδή το αεροπλάνο τους ήταν τόσο κατεστραμμένο που δεν μπορούσε να μείνει στον αέρα». Σε ό,τι αφορά πιο περίπλοκες ερωτήσεις σχετικά με την τρέχουσα πολιτική κατάσταση, επιτρέψτε στις δικές σας πεποιθήσεις να είναι ο οδηγός σας. Απλώς θυμηθείτε να κρατάτε τις απαντήσεις όσο πιο απλές γίνεται.
  • «Θα πεθάνει και ο θείος Κώστας;» Είναι δύσκολο να κουκουλώσετε την ερώτηση αυτή, όταν ένα μέλος της οικογένειας ή κάποιος στο περιβάλλον του παιδιού βρίσκεται σε κίνδυνο. Αντί να αποπέμψετε τις ανησυχίες του παιδιού με μια γενική(και ανειλικρινή) επιβεβαίωση, όπως «θα είναι μια χαρά», αναγνωρίστε τους πραγματικούς φόβους του παιδιού σας. Μπορείτε να πείτε «ανησυχείς ότι ο Κώστας μπορεί να χτυπήσει καθώς βοηθά τους στρατιώτες, έτσι;» ή «Όλοι ανησυχούμε, αλλά ο Κώστας είναι με πολλούς άλλους, των οποίων η δουλειά είναι να προστατεύουν ο ένας τον άλλον. Προσευχόμαστε να επιστρέψει σπίτι ασφαλής όσο πιο γρήγορα γίνεται.»
  • «Ο παππούς και η γιαγιά είναι εντάξει;» Τα παιδιά κάθε ηλικίας συνήθως φαντάζονται τον άμεσο κίνδυνο για τα ίδια και τους αγαπημένους τους τον καιρό εκείνο. Το παιδί σας δεν κατανοεί ότι ο παππούς και η γιαγιά ζουν στην άλλη πλευρά του κόσμου από την πολεμική σύρραξη. Καθησυχάστε το ότι «Ναι, είναι εντάξει. Είναι πολύ μακριά από εκεί όπου γίνονται οι μάχες. Θα ήθελες να τους τηλεφωνήσουμε τώρα και να τους μιλήσουμε;» Σχετικές ερωτήσεις μπορεί να είναι «Θα είμαι εγώ εντάξει; Θα ρίξουν βόμβα και στο δικό μας σπίτι;»
  • «Υπάρχουν τέρατα κάτω από το κρεβάτι μου;» Τα παιδιά μπορεί να φοβούνται τους ξένους, τα τέρατα, το σκοτάδι και άλλα άγνωστα. Εξάλλου, αυτά είναι πιο εύκολο να τα συλλάβουν από την έννοια του πολέμου. Διαβεβαιώστε το παιδί σας σχετικά με το διατυπωμένο φόβο του: «Όχι, δεν υπάρχουν τέρατα κάτω από το κρεβάτι σου ή οπουδήποτε αλλού. Ας πάμε να κοιτάξουμε μαζί, ώστε να δεις ότι τα τέρατα δεν είναι αληθινά.» Το παιδί σας απλώς θέλει να νιώσει ασφαλές όταν πάει για ύπνο το βράδυ.

 

Πηγή:

https://www.babycenter.com/child/parenting-strategies/how-to-talk-to-preschoolers-about-war-and-help-them-feel-saf_64091