Διαταραχές σίτισης και κατάποσης στα παιδιά

Σκεφτείτε πώς τρώτε. Πρώτα πρέπει να φέρετε το φαγητό ή το ποτό στο στόμα σας. Μπορεί να χρησιμοποιήσετε ένα πιρούνι, κουτάλι, ποτήρι ή τα χέρια σας. Έπειτα πρέπει να ανοίξετε το στόμα σας και να βάλετε μέσα το φαγητό. Κλείνετε τα χείλη σας για να κρατήσετε το φαγητό μέσα στο στόμα σας. Στη συνέχεια μασάτε το φαγητό ή κινείτε το υγρό, ώστε να είναι έτοιμο για κατάποση.

Από τη γέννα, τα βρέφη τρώνε θηλάζοντας. Καθώς μεγαλώνουν, μαθαίνουν πώς να τρώνε στερεά φαγητά και να πίνουν από ποτηράκι. Όλα τα παιδιά έχουν κάποια δυσκολία στην αρχή. Τα ποτά μπορεί να χύνονται από τα στόματά τους. Μπορεί να σπρώχνουν πάλι έξω το φαγητό ή να πνίγονται από νέες τροφές. Σε κάποιο βαθμό η συμπεριφορά αυτή είναι φυσιολογική και εξαφανίζεται με τον χρόνο. Ωστόσο, ένα παιδί με διαταραχή κατάποσης θα συνεχίσει να έχει πρόβλημα ή μπορεί να δυσκολεύεται ιδιαίτερα να φάει ή να πιεί. Κάποια παιδιά τρώνε μόνο συγκεκριμένες τροφές ή μπορεί να τους παίρνει πολλή ώρα για να φάνε. Αυτά τα παιδιά μπορεί επίσης να παρουσιάζουν διαταραχή σίτισης. Αν το παιδί σας βήχει ή πνίγεται, όταν τρώει, αρνείται τροφή ή ποτό, έχει υγρή γουργουρητή φωνή μετά το φαγητό, αρχίζει να χάνει βάρος ή έχει λιγότερη ενέργεια από ό,τι συνήθως, μιλήστε στον παιδίατρό σας, ώστε να σας παραπέμψει σε κάποιον ειδικό.

Η κατάποση συμβαίνει σε τρία στάδια. Ένα παιδί μπορεί να έχει δυσκολία σε ένα ή περισσότερα από αυτά τα στάδια. Αυτά περιλαμβάνουν:

  • Στοματική φάση: θηλασμός, μάσηση και μετακίνηση της τροφής ή του υγρού στον λαιμό. Η σίτιση αποτελεί μέρος της στοματικής φάσης.
  • Φαρυγγική φάση: ξεκινά η κατάποση και η πίεση του φαγητού προς τα κάτω μέσα στον λαιμό. Το σώμα χρειάζεται να κλείσει τον αεραγωγό για να κρατήσει το φαγητό ή υγρό έξω από αυτόν. Το φαγητό που εισέρχεται στον αεραγωγό μπορεί να προκαλέσει βήχα και πνίξιμο.
  • Οισοφαγική φάση: άνοιγμα και κλείσιμο του οισοφάγου (του αγωγού που συνδέει το στόμα με το στομάχι). Ο οισοφάγος πιέζει το φαγητό προς τα κάτω και προς το στομάχι. Το φαγητό μπορεί να κολλήσει στον οισοφάγο ή, αν υπάρχει πρόβλημα με τον οισοφάγο, το παιδί μπορεί να κάνει συχνά εμετούς.

Σημάδια Διαταραχής Σίτισης και Κατάποσης

Το παιδί μπορεί να έχει πρόβλημα με τη σίτιση ή την κατάποση, αν:

  • τεντώνει την πλάτη του ή «παγώνει» όταν το ταΐζετε
  • κλαίει ή παραπονιέται όταν το ταΐζετε
  • το παίρνει ο ύπνος κατά τη διάρκεια του ταΐσματος
  • δυσκολεύεται με τον θηλασμό
  • δυσκολεύεται να αναπνέει καθώς τρώει ή πίνει
  • αρνείται να φάει ή να πιεί
  • τρώει μόνο ορισμένες υφές φαγητού, όπως πολτοποιημένες ή τραγανές τροφές
  • απαιτείται πολλή ώρα για να φάει το φαγητό του
  • κρατάει φαγητό στο στόμα του
  • δυσκολεύεται στη μάσηση
  • βήχει ή πνίγεται κατά τη διάρκεια των γευμάτων
  • τρέχουν πολλά σάλια από το στόμα του ή βγαίνουν υγρά από το στόμα ή τη μύτη του
  • μπουκώνεται κατά τη διάρκεια των γευμάτων
  • έχει γουργουρητή, τραχιά φωή ή βαριανασαίνει κατά ή μετά το γεύμα
  • φτύνει το φαγητό ή κάνει συχνά εμετούς
  • δεν παίρνει βάρος ή δεν αναπτύσσεται

Δεν έχουν όλα τα παιδιά όλα τα παραπάνω. Το παιδί σας μπορεί να εμφανίζει κάποια ή πολλά από αυτά. Το παιδί σας μπορεί να κινδυνεύει από:

  • αφυδάτωση ή υποσιτισμό
  • εισαγωγή τροφής ή υγρού στον αεραγωγό (αναρρόφηση)
  • πνευμονία ή άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού
  • αρνητική στάση απέναντι στη σίτιση. Μπορεί να αποφεύγει το φαγητό ή να το συνδέει με πόνο, αγανάκτηση ή ντροπή.

Τα αίτια των Διαταραχών Σίτισης και Κατάποσης

Υπάρχουν πολλά πιθανά αίτια για τις δυσκολίες στη σίτιση και την κατάποση, συμπεριλαμβανομένων:

  • διαταραχές του νευρικού συστήματος, όπως εγκεφαλική παράλυση ή μηνιγγίτιδα
  • παλινδρόμηση ή άλλα προβλήματα στο στομάχι
  • πρόωρη γέννηση ή γέννηση με χαμηλό βάρος
  • καρδιοπάθεια
  • υπερωιοσχιστία (σχισμένος ουρανίσκος) ή χειλεοσχιστία (σχισμένα χείλη)
  • προβλήματα στην αναπνοή, όπως άσθμα
  • αυτισμός
  • προβλήματα κεφαλής ή λαιμού
  • αδυναμία μυών στο πρόσωπο και τον λαιμό
  • φάρμακα που φέρνουν υπνηλία ή κόβουν την όρεξη
  • αισθητηριακά θέματα
  • προβλήματα συμπεριφοράς

Θεραπεία των Διαταραχών Σίτισης και Κατάποσης

Ο λογοθεραπευτής ή η ομάδα ειδικών (που μπορεί να περιλαμβάνει εργοθεραπευτή, φυσιοθεραπευτή, διαιτολόγο κ.α.) μπορεί να προτείνει κάποια από τα παρακάτω βήματα:

  • παραπομπή σε γιατρό για ιατρική αντιμετώπιση, όπως φαρμακευτική αγωγή για την αναρρόφηση
  • θεραπεία σίτισης
  • δοκιμή διαφορετικών ειδών φαγητών ή προσθήκη θερμίδων στη διατροφή
  • δοκιμή νέων τρόπων για να κάνετε το παιδί σας να πειραματιστεί με νέες τροφές και υφές
  • αλλαγή του πόσο ζεστό ή κρύο είναι το φαγητό ή πόσο τραγανό ή μαλακό είναι
  • αλλαγή της στάσης του παιδιού, ενώ τρώει
  • δοκιμή νέων τρόπων διαχείρισης της συμπεριφοράς του παιδιού
  • επίσκεψη σε άλλον επαγγελματία, όπως ψυχολόγο ή οδοντίατρο

Σε σοβαρές περιπτώσεις, το παιδί σας μπορεί να χρειαστεί να λάβει τροφή με άλλους τρόπους. Οι τρόποι αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν ένα σωληνάκι να τοποθετηθεί στη μύτη του ή μέσα στο στομάχι του.

Το παιδί σας μπορεί να χρειαστεί θεραπεία με έναν λογοθεραπευτή, ο οποίος μπορεί να εργαστεί πάνω σε μια ποικιλία από σημεία:

  • να δυναμώσει τους μύες του στόματος του παιδιού.
  • να το βοηθήσει να κινεί περισσότερο τη γλώσσα του.
  • να το βοηθήσει να μασά τροφές.
  • να το κάνει να δοκιμάσει νέες τροφές και ποτά.
  • να βελτιώσει πόσο καλά μπορεί να θηλάσει από ένα μπιμπερό ή να πιεί από ένα ποτήρι.
  • να το βοηθήσει να μάθει πώς να αναπνέει καθώς θηλάζει και καταπίνει. Αυτό αφορά τα βρέφη μόνο.
  • να αλλάξει τις υφές της τροφής και την πυκνότητα του ποτού για να το βοηθήσει να καταπίνει με ασφάλεια.
  • να το βοηθήσει να συμμετέχει κατά τη διάρκεια των γευμάτων, συμπεριλαμβανομένου να αποδέχεται το φαγητό που του προσφέρεται.
  • να βοηθήσει με αισθητηριακά θέματα. Το παιδί σας μπορεί να ενοχλείται με την αίσθηση του φαγητού μέσα στο στόμα του ή στα χέρια του. Ο λογοθεραπευτής μπορεί να το βοηθήσει να συνηθίσει την αίσθηση αυτή.
  • να αλλάξει τον τρόπο που κρατάτε το μωρό σας ή τον τρόπο που κάθεται το μωρό, ενώ τρώει.

Είστε σημαντικό κομμάτι της θεραπείας του παιδιού σας. Μπορείτε:

  • να θέσετε ερωτήσεις για να κατανοήσετε τις δυσκολίες του παιδιού σας,
  • να βεβαιωθείτε ότι καταλαβαίνετε σε ποια σημεία θα εργαστεί ο λογοθεραπευτής και γιατί θα εργαστεί σε αυτά,
  • να πάτε μαζί με το παιδί σας στη θεραπεία,
  • να ακολουθείτε τις προτάσεις του λογοθεραπευτή για τη σίτιση και την πόση στο σπίτι και στο σχολείο,
  • να μιλήσετε με τους εκπαιδευτικούς του παιδιού σας και σε συγγενείς για τις δυσκολίες του παιδιού σας και τι μπορούν να κάνουν για να βοηθήσουν και
  • να ενημερώνετε τον λογοθεραπευτή για το τι πάει καλά και τι όχι στο σπίτι.

 

Πηγή:

https://www.asha.org/public/speech/swallowing/feeding-and-swallowing-disorders-in-children/